️ΚΙΛΚΙΣ, 19-21 Ιουνίου 1913: Η μάχη που έκρινε την μοίρα της Μακεδονίας!

«ΑΥΤΗ Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΟΥΤΕ ΓΑΛΛΙΚΗ, ΟΥΤΕ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ... ΗΤΑΝ ΑΠΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ»....
️ΚΙΛΚΙΣ, 19-21 Ιουνίου 1913: Η μάχη που έκρινε την μοίρα της Μακεδονίας!
Η φονικότερη μάχη των Βαλκανικών Πολέμων ήταν αυτή που διεξήχθη επί τρία 24ωρα στο Κιλκίς και τον Λαχανά. Η σημασία της δεν περιορίζεται μονάχα στην απελευθέρωση της περιοχής. Η έκβαση αυτής της μάχης έκρινε, σε μεγάλο ποσοστό, τους διεθνείς συσχετισμούς, τα σύγχρονα γεωγραφικά όρια και τις συνθήκες που ακολούθησαν.
Επίσης, τα όσα «ανορθόδοξα» συνέβησαν, σύμφωνα με τις γνωστές στρατιωτικές τακτικές της εποχής, έκαναν αυτήν την στρατιωτική επιχείρηση να αποκτήσει διαχρονική αξία για μελέτη, σε στρατιωτικές σχολές της Ελλάδος και του εξωτερικού, από τότε μέχρι και σήμερα...

Οι ειδικές συνθήκες

Η απελευθέρωση του Κιλκίς είναι στενά συνδεδεμένη με την ΙΙ Μεραρχία. Την μοναδική που εξαπέλυσε νυχτερινή αιφνιδιαστική επίθεση στις 21 Ιουνίου και 6 ώρες μετά είχε καταφέρει την διάσπαση του βουλγαρικού στρατεύματος.

Αϋπνοι και εξαντλημένοι, οι Ελληνες μαχητές (λίγα 24ωρα πριν, είχαν πετύχει την εκκαθάριση της Θεσσαλονίκης από τους Βούλγαρους), μετακινούνται προς το μέτωπο του Κιλκίς. Εκεί οι Βούλγαροι έχουν ήδη κατασκευάσει σημαντικά οχυρωματικά έργα. Η περιοχή είναι ιδανική για όποιον έχει προηγηθεί. Το πεδίο είναι εντελώς ανοιχτό και προσφέρει τέλεια παρατήρηση και τομείς για να αναπτυχθεί το πυροβολικό.

Οι Βούλγαροι το έχουν εξασφαλίσει και μπορούν να ελέγξουν τις Σέρρες, το Σιδηρόκαστρο, την Δοϊράνη και τις γέφυρες του ποταμού Στρυμόνα. Παράλληλα ανεφοδιάζονται και αποσύρονται εξίσου εύκολα.

Αντίθετα, όλα όσα ακολούθησαν στον τρόπο που τα Ελληνικά στρατεύματα οργανώθηκαν και έδρασαν για να αντιμετωπίσουν την βουλγαρική διάταξη, δεν προμήνυαν την σημαντική νίκη, που τελικά πέτυχαν!

Επιγραμματικά και σύμφωνα με το ιστορικό της μάχης οι συνθήκες ήταν οι εξής:

- Το Γενικό Στρατηγείο απείχε πολύ από τα πεδία της μάχης.
- Η αλληλογραφία και η αντίδραση στις εξελίξεις δεν ήταν άμεση. - Κάθε Μεραρχία ενεργούσε μόνο σε συνεννόηση με το Γενικό Στρατηγείο και όχι σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες.
- Το Γενικό Στρατηγείο είχε την απ' ευθείας διοίκηση των 8 μεραρχιών και αποκτούσε εικόνα της καταστάσεως μόνο τις απογευματινές ώρες, που έφταναν οι αναφορές των Μεράρχων. Έπρεπε να τις μελετήσει, να τις συνδυάσει και να αποστείλει τις εντολές.
- Οι εντολές... έπρεπε και να αποκρυπτογραφηθούν, αλλά αυτό δεν ήταν πάντα εφικτό, όπως συνέβη με την εντολή που έλαβε η ΙΙ Μεραρχία, η οποία τελικά κινήθηκε με πρωτοβουλία του Διοικητή της και πέτυχε την απελευθέρωση του Κιλκίς.
- Τέλος, ειδικά σε αυτήν την μάχη οι εντολές δεν προέβλεπαν εφεδρείες, κυκλωτικές ενέργειες, άρα και ελιγμούς...
Κατά μέτωπο και με την λόγχη έπρεπε να αντιμετωπιστεί ο εχθρός.

Η αντίσταση των Βουλγάρων συνεχιζόταν μέχρι το απόγευμα της 21ης Ιουνίου, οπότε υποχώρησαν μετά την διάσπαση του μετώπου στο Κιλκίς.

Οι Έλληνες νεκροί και τραυματίες ανήλθαν σε 8.828 άνδρες. Ιδιαίτερα υψηλές ήταν και οι απώλειες σε Αξιωματικούς, καθώς ηγούνταν των μονάδων τους για να εμψυχώσουν τους άνδρες τους, πολλοί από τους οποίους ήταν νεοσύλλεκτοι!!
Οι απώλειες από την βουλγαρική πλευρά ήταν 6.971 άνδρες νεκροί και τραυματίες, καθώς και 2.500 αιχμάλωτοι.
________

Δεν είναι τυχαίο ότι αμέσως μετά την λήξη των Βαλκανικών Πολέμων συγκροτήθηκαν, για πρώτη φορά, στην Ελλάδα και τα Σώματα Στρατού. Παρ' όλ' αυτά επετεύχθη το ακατόρθωτο και με... ανορθόδοξο τρόπο.

Ο «ανορθόδοξος» στρατιωτικός τρόπος απελευθέρωσης του Κιλκίς προκάλεσε το ενδιαφέρον ξένων Στρατηγών της εποχής.
Ο Γάλλος στρατηγός Debeney, όταν επισκέφθηκε το 1913 το πεδίο της μάχης Κιλκίς-Λαχανά και έκπληκτος από τον τρόπο που αναπτύχθηκαν οι Μεραρχίες για αυτή την μάχη, δήλωσε:

«Αυτή η τακτική δεν ήταν ούτε γαλλική, ούτε γερμανική... ήταν απλά Ελληνική»

ΝΑΤΑΣΑ ΜΠΟΖΙΝΗ
(Ερευνήτρια της τοπικής ιστορίας, τοπογράφος-μηχανικός. Συνέγραψε το δίτομο έργο «Το Χρονικό του Κιλκίς 1913-1940»)

πηγή