ΣΦΑΓΗ ΔΙΣΤΟΜΟ: Πριν 75 χρόνια στις 10 Ιουνίου 1944 στο Δίστομο η ναζιστική θηριωδία στοίχισε...
228 ανθρώπινες ζωές. 117 γυναίκες, 111 άντρες και 53 παιδιά και βρέφη κάτω των 16 χρόνων. Ο ήρωας ιερέας του Διστόμου, πάτερ Σωτήρης Ζήσης αποκεφαλίζεται, μετά από φρικτά βασανιστήρια, αφού έχει προσπαθήσει να σώσει 14 ψυχές μέσα στην οικία του.
Ήταν ένα σαββατιάτικο πρωινό, 10 Ιουνίου 1944, όταν ορδές χιτλερικών έφτασαν στο Δίστομο. Περικυκλώνουν το χωριό και ζητάνε από τους κατοίκους να παραμείνουν στα σπίτια τους. Καλούν τον ιερέα του χωριού, πατέρα Σωτήρη Ζήση, και τον πρόεδρο της κοινότητας, προκειμένου να ρωτήσουν αν έχουν περάσει ή αν έχουν μπει οι αντάρτες μέσα στο χωριό.
Ο παπά Ζήσης απάντησε στους Γερμανούς ότι δεν έχουν δει αντάρτες στην περιοχή του Διστόμου και ότι στο χωριό αυτό ζουν φιλήσυχοι άνθρωποι. Οι χιτλερικοί συνέλαβαν 10 κατοίκους του μαρτυρικού Διστόμου, με σκοπό να τους εκτελέσουν, ως αντάρτες. Ο παπά Σωτήρης, μόλις πληροφορήθηκε τη σύλληψη, έτρεξε κοντά τους. Με δάκρυα στα μάτια, γονατισμένος, παρακαλούσε τους χιτλερικούς Γερμανούς να τους αφήσουν ελεύθερους. Οι Γερμανοί ναζί, προσποιήθηκαν πως πείσθηκαν αλλά αθέτησαν την υπόσχεσή τους. Και όχι μόνο τους εκτέλεσαν, αλλά έβγαλαν τα μάτια του πάτερ Σωτήρη, του έκοψαν το κεφάλι και σκότωσαν το δύο μόλις χρονών κοριτσάκι του.
Η Σφαγή στο Δίστομο
Λίγο αργότερα τους έρημους δρόμους του χωριού διατρέχουν εξαγριωμένοι SS με εφ’ όπλου λόγχη. Μπαίνουν στα σπίτια, σκοτώνουν και καίνε. Τα παρακάλια και ο θρήνος των απροστάτευτων ανθρώπων δε στέκουν ικανά να εξευμενίσουν την άγρια ψυχή των μακελάρηδων. Φεύγοντας βάζουν ένα σταυρό στην πόρτα του κάθε σπιτιού για να επισημοποιήσουν το έργο τους και παράλληλα να μη χάνουν χρόνο οι συνάδελφοί τους.
Η σφαγή ήταν εμπνευσμένη από το επιτελείο της «Βέρμαχτ», που είχε σκοπό να χτυπήσει την αντίσταση Ελληνικού λαού, πραγματοποιώντας εκτελέσεις και καταστροφές. Το 1944 ο γερμανικός στρατός χάνει σε όλα τα μέτωπα του πολέμου. Ο Κόκκινος Στρατός προελαύνει, ενώ τέσσερις μέρες πριν από το μακελειό, έχει γίνει η απόβαση στη Νορμανδία από τους συμμάχους. Οι Γερμανοί κατακτητές βλέπουν να πλησιάζει το τέλος της «νέας τάξης» και καταλαμβάνονται από αμόκ. Ένας Γερμανός στρατιώτης νεκρός, 50 Έλληνες. Δέκα στρατιώτες, ένα ολόκληρο χωριό.
Σφαγή Δίστομο – πάτερ Σωτήρης Ζήσης
Ο σημερινός ιερέας του ναού του Αγίου Νικολάου στο Δίστομο πάτερ Απόστολος Σταυρόπουλος μιλάει για τον μακαριστό παπά Σωτήρη Ζήση:
Ο παπά Σωτήρης ήταν από τους πρώτους που δολοφονήθηκαν σε εκείνη τη γειτονιά. Η παπαδιά του γλίτωσε γιατί έφυγε από το παράθυρο, αλλά το παιδί που κράταγε στην αγκαλιά σκοτώθηκε. Ο παπά Σωτήρης δέχτηκε φρικτά βασανιστήρια, που δεν μπορεί να τα συλλάβει ανθρώπου νους, όπως λένε οι μαρτυρίες των κατοίκων. Του έβγαλαν τα μάτια και έπειτα τον έσυραν σκοτωμένο στην πλατεία του χωριού, σύμφωνα με όσα καταγράφονται από όσους επέζησαν.
Σφαγή Διστόμου – Μαρτυρίες
Ο αντιστασιακός συγγραφέας Τάκης Λάππας βρήκε αμέσως μετά τη σφαγή αρκετούς ανθρώπους και κατάφερε να καταγράψει και να δώσει για πάντα στην ιστορία το συγκλονιστικό χρονικό.
Την εικόνα από το σπιτικό του παπά Σωτήρη Ζήση την έδωσε η παπαδιά η Κοντύλω, που μέσα στο σπίτι της είχαν μαζευτεί 14 ψυχές. Οι Γερμανοί ναζί όρμηξαν στο σπίτι της, αφού πρώτα είχαν σκοτώσει τον παπά Ζήση και άρχισαν να πυροβολούν.
Ζητάμε συγνώμη για την ωμή περιγραφή. Ανέφερε χαρακτηριστικά η πρεσβυτέρα Κοντύλω:
Εγώ, τη στιγμή που μας βάλανε στο τουφεκίδι, βύζαινα το κοριτσάκι μου την Μαργαρίτα, ενός χρόνου. Μου ρίξανε τρεις σφαίρες. Η μια μου χάλασε το ζερβί χέρι, η άλλη με πήρε ξώπετσα κάτω από το αυτί και η τρίτη χτύπησε στο κεφάλι το κοριτσάκι μου. Της άνοιξε το κεφάλι κι όπως την κράταγα στην αγκαλιά μου όλα τα μυαλά της πετάχτηκαν στα μούτρα μου.
Ο κ. Γιάννης Μίχας μίλησε για τον παπά Ζήση που γνώρισε, και συγκινημένος ανέφερε:
«Τον παπά Σωτήρη τον γνώριζα πολύ καλά, γιατί εγώ ήμουνα από μικρό παιδί παπαδάκι στην εκκλησία. Ήταν ένας εξαιρετικός άνθρωπος, έβαζε τους άλλους πάνω από τον εαυτό του. Όπου πήγαινε ο παπά Σωτήρης να αγιάσει με έπαιρνε μαζί του. Τον σκότωσαν στην κάτω πλατεία, αφού τον βασάνισαν πρώτα. Ήταν αρκετά χρόνια ιερέας εδώ στο Δίστομο. Ήταν γέννημα θρέμμα του χωριού. Με έπαιρνε μαζί του για να τον βοηθήσω, όταν λειτουργούσε στο Στείρι, γιατί δεν υπήρχε παπάς εκεί. Οι γυναίκες μας έδιναν κατιτίς και, όπως θυμάμαι, όταν γύριζα στο Δίστομο ο παππούλης μου έλεγε: Γιάννη, μη φεύγεις…και μου έδινε χαρτζιλίκι για τον κόπο μου.»
Στη συνέχεια ο κ. Γιάννης Μίχας θυμάται τις συγκλονιστικές στιγμές από την ημέρα της σφαγής:
«Ο πατέρας μού είχε πει να πάω στα χωράφια να μαζέψω φρύγανα. Ευτυχώς για μένα, οι Γερμανοί δεν πέρασαν το πρωί. Είχα πάρει ένα μονοπάτι να πάω στο χωράφι. Εκεί με συναντά ένας και μου λέει:
Γιαννάκο, πού πας, θα σε σκοτώσουν οι Γερμανοί
οι οποίοι δεν είχαν μπει ακόμα στο Δίστομο αλλά πλησίαζαν. Πήγα στον παππού μου στη Δαύλεια και κάθισα εκεί δύο μέρες. Οι πληροφορίες για ότι έγινε στο Δίστομο έφτασαν γρήγορα. Όπως μου έχει πει η μάνα μου, οι γυναίκες εκείνα τα χρόνια είχαν εικονοστάσι στα σπίτια. Έτσι και στο δικό μας. Είχαμε το καντηλάκι και κάτι αβγά κόκκινα που κρατάγαμε από το Πάσχα. Μόλις οι Γερμανοί είδανε τα κόκκινα αβγά, φωνάξανε:
Κομουνίστ, κομουνίστ!
Πήρανε τον πατέρα μου και τον ξεκοιλιάσανε στην πλατεία μπροστά από ένα καφενείο, μαζί με 218 άτομα. Άγρια πράγματα, ξεκληρίσανε ολόκληρες οικογένειες».
Στο μαρτυρικό μέρος του Διστόμου είχε εκτελεστεί κατά γράμμα η διαταγή των χιτλερικών:
Να αφανιστεί ολόκληρο το χωριό.
Πάνω από 250 συνολικά οι νεκροί πάνω από 50 ήταν νήπια και παιδιά.
Δίστομο – Οικία πάτερ Σωτήρη Ζήση
Στο Δίστομο μέχρι την ανακαίνιση του σπιτιού του υπήρχε μια επιγραφή που έγραφε:
Εδώ εφονεύθη ο παπά Σωτήρης, ιερέας της ενορίας του Διστόμου.
Αυτό ήταν το τραγικό τέλος του ιερέα. Οι ναζί όχι μόνο δεν σεβάστηκαν το σχήμα του, αλλά τον βασάνισαν και τον περιέφεραν σαν λάφυρο στο χωριό του Διστόμου.
Ατιμωρησία για τη Σφαγή στο Δίστομο
Μετά την ήττα της φασιστικής Γερμανίας, ο διοικητής των ναζί που διέπραξαν το έγκλημα του Διστόμου, Χανς Ζάμπελ, συλλαμβάνεται στο Παρίσι. Όμως ενώ ήταν προφυλακισμένος και επρόκειτο να προσαχθεί στη χώρα μας, με παρέμβαση της τότε κυβέρνησης της Δυτικής Γερμανίας παραδίδεται στις αρχές της Βόννης. Σύμφωνα με μαρτυρίες μέχρι την προηγούμενη δεκαετία ήταν ζωντανός και παρέμενε ελεύθερος.
Το Δίστομο, τα Καλάβρυτα και οι χιλιάδες νεκροί του τόπου μας δε δικαιώθηκαν ποτέ. Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν είχαν καν το θάρρος να διεκδικήσουν τις πολεμικές επανορθώσεις. Όχι μόνο για λόγους οικονομικούς, αλλά κυρίως για τη διαπαιδαγώγηση του γερμανικού λαού.
Διαβάστε επίσης για τη Σφαγή του Διστόμου: 75 χρόνια από τη ναζιστική θηριωδία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου